DSÖ tarafından “2023 Dünya Sıtma Raporu” açıklandı. Raporda, çocuklar ve hamile kadınlarda sıtmanın önlenmesine yardımcı olmak için kaydedilen ilerlemelere ve ilaçlara erişimin genişletilmesi yönündeki adımlara rağmen daha fazla insanın sıtmaya yakalandığı belirtildi.
2022’de dünya genelinde yaklaşık 249 milyon kişinin sıtma hastalığına yakalandığı aktarılan raporda, “Bu sayı, 2019’da, pandemi öncesi seviye olan 233 milyonu 16 milyon vakayla aştı. Küresel olarak sıtmaya karşı mücadele, Covid-19’un neden olduğu aksaklıkların yanı sıra ilaç direnci, insani krizler, kaynak kısıtlamaları, iklim değişikliğinin etkileri ve hastalık yükünün yüksek olduğu ülkelerde programın uygulanmasındaki gecikmeler gibi giderek artan sayıda tehditle de karşı karşıya kaldı.” ifadeleri kullanıldı.
Raporda, sıcak hava dalgaları ve su baskını gibi aşırı hava olaylarının da bulaşmayı ve hastalık yükünü doğrudan etkileyebileceği kaydedilerek, Pakistan’da 2022’de yaşanan sel felaketinin ülkedeki sıtma vakalarının beş kat artmasına neden olduğunun altı çizildi.
“PAKİSTAN’DA 2,6 MİLYON VAKA GÖRÜLDÜ”
Covid-19 salgınının sıtma hizmetlerini önemli ölçüde aksattığı vurgulanan raporda, pandemi sürecinin hem vaka hem de ölüm oranlarında artışa yol açarak hastalığa karşı mücadeleyi olumsuz etkilediği bildirildi.
Raporda, dünya genelinde 2022’de bir önceki yıla göre 5 milyon ilave sıtma vakası yaşandığına, en büyük artışların Pakistan, Etiyopya, Nijerya, Papua Yeni Gine ve Uganda’da olduğuna değinildi.
Pakistan’da 2021’de 500 bin sıtma vakasının görüldüğü ve bu rakamın 2022’de 2,6 milyona çıktığı raporda yer aldı.
En yüksek oranda sıtma vakalarının görüldüğü 11 ülkede yeni enfeksiyon ve ölüm oranlarının, salgının ilk yılındaki ilk yükselişin ardından sabitlendiği hatırlatılan raporda, bu ülkelerde 2022’de tahmini 167 milyon sıtma vakası ve 426 bin buna bağlı ölüm yaşandığı kaydedildi.
Raporda, DSÖ tarafından önerilen ilk sıtma aşısı RTS,S’nin üç Afrika ülkesinde aşamalı olarak kullanıma sunulması da “başarılı” olarak değerlendirildi.
“İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ TEHDİDİ GÖZ ARDI EDİLMEMELİ”
DSÖ’nün, ekimde sıtma riski taşıyan çocuklarda hastalığın önlenmesi için R21/Matrix-M adı verilen ikinci bir aşıyı önerdiği de anımsatılan raporda, “İki sıtma aşısının mevcudiyetinin arzı artırması ve Afrika genelinde geniş ölçekli dağıtımı mümkün kılması bekleniyor.” ifadeleri kullanıldı.
Raporda, “Hastalık yükünün düşük olduğu birçok ülkede sıtmanın ortadan kaldırılmasına yönelik ilerleme kaydedildi. 2022’de 34 ülke 1000’den az sıtma vakası bildirirken, 2000’de bu sayı yalnızca 13’tü. Yalnızca bu yıl, Azerbaycan, Belize ve Tacikistan DSÖ tarafından sıtmadan arınmış olarak sertifikalandırıldı.” ifadeleri yer aldı.
Kaynakların artırılması, güçlendirilmiş siyasi kararlılık, veriye dayalı stratejiler ve yenilikçi araçlarla sıtmayla mücadelede önemli bir dönüm noktasına ihtiyaç olduğu vurgulanan raporda, eklenen iklim değişikliği tehdidinin sıtmayla mücadelede göz ardı edilmemesi gerektiği belirtildi.
Raporda görüşlerine yer verilen DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, değişen iklim koşullarının, özellikle hassas bölgelerde sıtmaya karşı mücadelede ilerleme açısından önemli bir risk oluşturduğunu kaydetti.
Ghebreyesus, “Sürdürülebilir ve dirençli sıtmaya karşı müdahalelere, küresel ısınmanın hızını yavaşlatmaya ve etkilerini azaltmaya yönelik acil eylemlerle birlikte artık her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyuluyor.” ifadelerini kullandı. (AA)
